Een nieuw aards evenwicht

De Rijn stroomt door…

Staand op de Grebbeberg met uitzicht in het zuiden op het stroomgebied van de (Neder-)Rijn, het bos van de Utrechtse Heuvelrug in ‘de rug’, een aankomend regenfront uit het westen en de Blauwe Kamer met de wilde koeien en talloze vogels in het zuidoosten, dringt een verwarrend besef door. Ik voel me enerzijds zeldzaam aanwezig, de natuurlijke elementen openen zoals eigenlijk altijd de geest, kwesties die aandacht vragen komen in een ander licht, vragen worden beantwoord, ontspanning neemt het lichaam over.

Maar dan dringt zich ook weer een ontheemd gevoel op als ik naar de vliegtuigen in de lucht kijk, de motoren op de dijk hoor en de menselijke ‘moderne’ haast ervaar, zich onbewust van het levend organisme onder de voeten en haar geruststellende beweging.  Alsof er twee werelden samenleven maar zonder elkaar te ontmoeten, terwijl er zo’n grote samenhang is. Er waren tijden dat dat anders was, luister maar naar de ‘elders’ van sommige nog aanwezige inheemse volkeren.

Intussen stoomt de Neder-Rijn traag en onverstoorbaar door het laagland, oneindig balancerend in een levend en bewegend evenwicht. Als er veel regen is, voert de rivier meer water af en dringt periodiek de Blauwe Kamer in en zet vruchtbaar slib buiten de oevers af. Als het droog is, staat het water laag en komt er juist meer water vanuit het grondwater in de rivier en verdroogt het land. Iets breder gekeken, de aarde reageert direct op veranderingen, volstrekt neutraal maar niet te stuiten en waarbij alles z’n functie heeft in een totale samenhang. Als er spanningen in de aardkorst zijn, ontlaadt zich dat door een aardbeving. Als er grotere temperatuurverschillen komen, steekt er vaker storm op om de temperatuurverschillen in de atmosfeer te neutraliseren. En als de temperatuur nog meer stijgt, reageert de aarde door het laten smelten van ijs. Gelukkig worden de meeste veranderingen door de aarde gebufferd. Het zijn uiteindelijk niet meer dan rimpelingen in de tijd en aan het aardoppervlak.

De aarde is echter niet berekend op anderhalve eeuw grootschalige industrialisatie volgens een economisch groeimodel dat de natuur heeft gereduceerd tot een leverancier van grondstoffen, een economisch goed. We weten alles van de aarde, maar eigenlijk niets. Hoe sterk ook, de aardse ecosystemen kunnen het niet meer opvangen, ‘tipping points’ worden overschreden, duizenden soorten zijn al uitgestorven. Virussen kunnen, door de wond die we met de natuur hebben geslagen vrij overspringen, hittegolven en juist overstromingen volgen elkaar op. Kortom, we leven in een spannende tijd, corona op zich is er oprecht niets bij, ben ik bang. In Glasgow is men blij met een afspraak dat men ‘al’ over 10 jaar stopt met ontbossen. Ik had stiekem gehoopt dat we, net als in het begin van de pandemie, gewoon direct ergens mee konden stoppen.

Na het jarenlang niet willen zien en handelen en het niet luisteren naar de overvloedige signalen, slaat de paniek dan ook toe. Een dubbele paniek toe, enerzijds omdat de gevolgen zichtbaar worden, anderzijds omdat de mens bang is de verworvenheden en gemakken van onze maatschappij los te laten. We zoeken de oplossing in menselijke technologie, waar het probleem ook mee is ontstaan, want we willen ook niet terug naar de oertijd.

Blij verrast was ik door een hoogleraar uit Wageningen die op de tv een kaart als mogelijke oplossingsrichting liet zien, waarbij Nederland vooral voor de ontwikkeling natuur zou kiezen, waardoor de zo belangrijke ecosystemen opnieuw kunnen bloeien en de drager van onze samenleving zouden worden. De oplossing zit namelijk zeker niet alleen in de technologie, alsof we door alleen aan een paar knoppen te draaien, het tij letterlijk kunnen keren. Controle werkt niet, zoveel zouden we na corona toch wel moeten hebben geleerd. Zeker, de technologische innovaties waar op veel plaatsen zo vreselijk hard aan wordt gewerkt zijn ook nodig. Het is een combinatie. Ik realiseer me hier op dit prachtige uitzichtpunt bij Rhenen nog maar weer eens hoe groots en krachtig de levende aarde is en hoe anders ze werkt dan ons beperkte brein.

Waar de aarde organisch en als één geheel reageert en gewoon ‘aan het zijn is’ kijken wij per onderdeel: we zien het stikstofprobleem los van het klimaat, los van het afnemen van de zo noodzakelijke biodiversiteit, los van de miljoenen mensen met burnout en los van virussen en gezondheid. We zien de onderliggende crisis niet, hoe we tegen leven aankijken, tegen de aarde. Daar zit het werkelijke punt. We onderhandelen over doelstellingen en maatregelen, we zijn al blij als we in Glasgow afspreken dat we (al of pas?) over 10 jaar stoppen met ontbossen. 1,5 jaar geleden zetten we in een keer de maatschappij stil, voor een veel groter probleem als het klimaat wachten we nog maar weer een keer…. En de aarde? Die doet niet aan doelstellingen of winstoogmerk of onderhandelen. Ze spiegelt natuurlijk wel wat we doen. Maar in de kern draagt ze het leven en laat dit bloeien, ze verspilt daarin geen energie. Als ze de ruimte krijgt heeft ze een immens herstelvermogen dat oneindig veel krachtiger is dan als wij aan de knoppen draaien en dat ons ook geestelijk en fysiek heelt. Als we daarvoor openstaan natuurlijk.  We kunnen dus maar beter met haar samenwerken en haar de ruimte geven. In combinatie met onze eigen andere kwaliteiten krijgen we dan vanzelf een nieuw evenwicht. Onze instrumenten daarvoor zijn heel simpel: genieten van de aarde, ernaar luisteren, waarnemen, haar doorgronden, erop afstemmen, vertrouwen dat alles altijd verandert, voorbij onze ratio de ziel van de aarde voelen en bekennen dat ze het misschien wel ‘beter weet’ dan wij zelf ooit zouden kunnen. Waarschijnlijk gaan we nooit meer naar de oude toestand, de randstad zal een keer naar het oosten verhuizen, het is niet de eerste keer in de geschiedenis dat volkeren op stap gingen. Dat is op zich niet erg en tenslotte, alles is altijd in verandering. Laten we samen met de levende aarde naar een nieuw evenwicht toe groeien. Oneindige verandering en beweging. Het is aan ons of we verdwijnen net als vele volkeren voor ons, zoals de romeinen, de egyptenaren of de grote beschaving die aan het einde van de laatste ijstijd verging of… dat we doorgroeien naar een volgende stap als mensheid.

 

Ik neem afscheid van de Rijn die al miljoenen jaren het water van de bergen in het achterland en het slib van zoveel gebieden afvoert naar de zee. Wat wij ook verkiezen te doen komende jaren, zij gaat gewoon door al zal misschien wat eerder de zee bereiken.

 

Wat kun je doen?

Meditatie 11/11 om 11.00. We doen mee met een wereldwijd initiatief om in de geest, in de energie in stilte te concentreren op de aarde. Geen kosten. Meld even of je erbij bent, dan krijg je een zoomuitnodiging. Het eerste uur leid ik in, dan zijn we vooral stil, daarna concentreren we nog op een energetische groet aan de klimaattop in Glasgow.

 

Volgend jaar organiseren we weer een training over de lessen en kwaliteiten van de aarde, zowel over de fysieke als energetische aspecten. Hou de agenda in de gaten.

 

Nog later in de jaar komen we met een nieuw programma over dit onderwerp.